محمدکاظم کاظمی: اسم جشنواره شعر فجر حکومتی است، محتوایش نه
تاریخ انتشار: ۸ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۹۴۹۷۶۲
به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، هرچه به دهه فجر نزدیک‌تر می‌شویم، جشنوارههای ادبی و هنری با عنوان «فجر» در رسانه‌ها بیشتر به چشم می‌خورد. یک عضو از خانواده جشنوارههای فجر، «جشنواره بین‌المللی شعر فجر» است که امسال پا به ۱۷ سالگی خود می‌گذارد. در کشور ما جشنوارههای ادبی که سن‌شان دورقمی شده باشد، بسیار اندک است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
رویداد نشدن جشنواره شعر فجر اول به جایگاه شعر در کشور برمی‌گردد
با توجه به این که امسال هفدهمین دوره از جشنواره شعر فجر برگزار می‌شود به نظر شما این جشنواره چقدر به یک رویداد فرهنگی و تأثیرگذار مبدل شده است؟
به نظرم این موضوع در قدم اول به خود شعر بر می‌گردد. شعر امروز ما، چه‌مقدار رویدادساز و تأثیرگذار است. در جامعه واقعیت این است که شعر به دلایل متعدد تأثیرگذاری گذشته‌اش را از دست داده است.طبیعی است که هر رویدادی که مرتبط با شعر باشد این مشکل را دارد
در مورد اینکه جشنواره چقدر رویداد فرهنگی و تأثیرگذار است یا خیر به نظرم این موضوع در قدم اول به خود شعر برمی‌گردد. مگر اساساً شعر امروز ما، چه مقدار رویدادساز و تأثیرگذار است؟ واقعیت این است که شعر در جامعه به دلایل متعدد تأثیرگذاری گذشته را از دست داده است. تصوری که مردم از شعر دارند، همان آثار شاعران قدیم و برخی از شاعران امروزی است. بسیاری از عموم جامعه هم ارتباطی با شعر ندارند. عموم جامعه مخاطب سینما، موسیقی و ورزش هستند، ولی شعر این موقعیت را طبیعتاً از دست داده است. طبیعی است که هر رویدادی که مرتبط با شعر باشد این مشکل را دارد. یعنی اگر ما شب شعر هم برگزار کنیم عموماً مخاطبانش شاعران هستند؛ آن هم شاعرانی که بسیاری از مواقع دعوتشان می‌کنیم که به جلسه بیایند.
تصویری از مهدی قزلی و محمدکاظم کاظمی در جایگاه دبیری اجرایی و علمی یازدهمین جشنواره شعر فجر
اگر کتاب شعر هم منتشر می‌کنیم، باز مخاطبانش شاعران هستند
به همین دلیل نمی‌توانم بگویم که جشنواره شعر فجر در هیچ کدام از دوره‌های خودش یک رویداد فرهنگی و تأثیرگذار جدی بوده است. نه تنها جشنواره شعر فجر دیگر جشنواره‌ها هم همین‌طور. جشنوارههای شعر متعددی در طول سال برگزار می‌شود اما مردم این‌ها را به چشم یک رویداد فرهنگی عمومی نمی‌بینند
اگر کتاب شعر هم منتشر می‌کنیم دوباره مخاطبانش شاعران هستند و به ندرت بعضی از شاعران می‌توانند از این دایره خارج شوند و ارتباط عمومی با جامعه بگیرند. نمی‌خواهم بگویم که هیچ شاعری این ارتباط را ندارد، اما خب تعدادشان کمتر است. بنابراین هر رویدادی با هر شکلی که برگزار و هر تلاشی برای آن شود طبیعتاً اثر گذاریش زیاد نخواهد بود. به همین دلیل نمی‌توانم بگویم که جشنواره شعر فجر در هیچ کدام از دوره‌های خودش یک رویداد فرهنگی و تأثیرگذار جدی بوده است. نه تنها جشنواره شعر فجر دیگر جشنواره‌ها هم همین‌طور. جشنوارههای شعر متعددی در طول سال برگزار می‌شود اما مردم این‌ها را به چشم یک رویداد فرهنگی عمومی نمی‌بینند. حالا این بحث هم مطرح است که آیا واقعاً انتظار داریم هر برنامه مرتبط با شعر به یک رویداد فرهنگی تأثیرگذار مبدل شود با توجه به اینکه در بین عموم مردم ارتباط عمومی وجود ندارد.
شما درباره محدودیت‌هایی که از سوی مردم وجود دارد و باعث رویداد نشدن این امر منجر شده است، دیگر چه عواملی را در این خصوص مرتبط می‌دانید؟
در بین خواص و جشنواره هم طبیعتاً محدودیت‌هایی وجود دارد. اینکه محافل شعر در جشنواره بین‌المللی فجر هم نسبتاً محدودتر بوده و جشنواره در رسانه‌های فراگیر کمتر دیده شده است، می‌تواند از عوامل دیگر باشد. این مسأله معطوف به یک سال نبوده و در همه دوره‌ها تکرار شده است.
نقطه قوت جشنواره نقطه ضعفش هم هست
با توجه به اینکه شما در دوره‌ای دبیر علمی جشنواره شعر فجر بودید، فکر می‌کنید این جشنواره هنوز از چه نقایصی رنج می‌برد و چه قله‌هایی در آن هست؟
کتاب‌های شعر شاعران به طور عمومی در این جشنواره شرکت داده می‌شود و نیاز به فراخوان ندارد و این خوب است. این جشنواره داوری کارنامه شعر کشور می‌تواند حساب شود. اینکه همه کتاب‌ها در جشنواره شرکت داده می‌شوند، نقطه قوت است اما به نظرم همین نقطه، نقطه ضعفش هم هست
کتاب‌های شعر شاعران به طور عموم در این جشنواره شرکت داده می‌شود و نیاز به فراخوان ندارد و این خوب است. این جشنواره می‌تواند داوری کارنامه شعر کشور حساب شود. اینکه همه کتاب‌ها در جشنواره شرکت داده می‌شوند نقطه قوت است، اما به نظرم همین نقطه، نقطه ضعفش هم هست. شاعرانی که کتاب منتشر نکرده‌اند عمدتاً نمی‌توانند در این جشنواره شرکت کنند و این یک مسأله است. مسأله دیگر، شاعری است که کتابی را منتشر می‌کند. طبیعی است که در همان سال هم چند شاعر برجسته دیگر شرکت کرده‌اند و او با کتاب خوبش شانس برگزیده شدن را از دست می‌دهد ولی در سال بعد با کتاب سطحی و معمولی خودش این شانس را دارد که در صدر بنشیند و این اشکال دارد.
لوح تقدیر اختتامیه پانزدهمین دوره جشنواره شعر فجر
چرا جشنواره مجبور است شاعران را بر اساس کتاب قضاوت کند؟
در گذشته داوری جشنواره با ارسال شعر انجام می‌شد و یک مشکل عمده داشت و آن هم این بود که یک شاعر سال‌های متعددی با یک شعر شرکت می‌کرد. در جشنواره هم کسی نمی‌توانست پیگیری کند که این شعر در چه زمانی سروده شده است
در گذشته داوری جشنواره با ارسال شعر انجام می‌شد و یک مشکل عمده داشت و آن هم این بود که یک شاعر سال‌های متعددی با یک شعر شرکت می‌کرد. کسی هم نمی‌توانست در جشنواره پیگیری کند که این شعر در چه زمانی سروده شده است. یک فرد هم می‌توانست با شعر قدیمی خود شرکت کند. بنابراین جشنواره باید محصولات همان سال را بررسی کند و به این دلیل ناگزیر است داوری‌هایش بر اساس کتاب باشد. نقطه ضعف جشنواره این بود، اما به نظرم خوب است که جشنواره بخش‌های جنبی داشته باشد که در دوره دوازدهم این بخش را داشت. دوره‌ای که سعید بیابانکی دبیرش بود. آن دوره یک بخش ویژه برای شعر جوان اختصاص دادند که طرح خوبی بود و بعد هم شاید به خاطر حاشیه‌هایی که برایش پدید آمد، تکرار نشد.
هیچ وقت محتوای جشنواره حکومتی نبوده است
چرا جشنواره شعر فجر نتوانسته بعد بین‌المللی‌اش را نمایان کند و به دعوت شاعران مقیم ایران برای شعرخوانی محدود شده است؟
افتراق و شکاف اجتماعی که بین عموم مردم اتفاق افتاده، طبیعتاً بین شاعران هم رخ داده است. خیلی از شاعران جشنواره را به خاطر اینکه اسم آن را یک جشنواره حکومتی می‌بینند، شرکت نمی‌کنند. اما واقعیت این است که هیچ وقت محتوای جشنواره حکومتی نبوده و فقط اسمش حاکمیتی بوده است
بخشی از این مسأله و ضعیف بودن بُعد بین‌المللی جشنواره شعر فجر به خاطر وضعیت اجتماعی و سیاسی است. حتی در داخل کشور هم می‌بینیم که خیلی از شاعران در جریان‌های ادبی و یا محافل خیلی بازی گرفته نمی‌شوند. افتراق و شکاف اجتماعی که بین عموم مردم اتفاق افتاده است طبیعتاً بین شاعران هم رخ داده است. خیلی از شاعران جشنواره را به خاطر اینکه اسم آن را یک جشنواره حکومتی می‌بینند، شرکت نمی‌کنند، اما واقعیت این است که هیچ وقت محتوای جشنواره حکومتی نبوده و فقط اسمش حاکمیتی بوده است. خب، حکومت تأمین کننده این جشنواره است. منتهی من تابه‌حال دخالتی را در محتوا ندیده‌ام. حالا بعضی ملاحظات در مورد افراد خاص در زمان‌هایی به خاطر مسائل حراستی که اتفاق افتاده، بوده است. اما به ندرت بوده ولی موارد زیادی که بگوییم چشمگیر بوده، نیست. آن هم باز یک مسأله نا‌گزیری است. در مجموع این مشکل در عموم مردم هم وجود دارد.
اختتامیه سیزدهمین دوره شعر فجر
جشنواره شعر فجر می‌تواند بین‌المللی باشد، البته با حذف یک قید!
جشنواره شعر فجر می‌تواند بین‌المللی باشد، اما با حذف این قید که الزاماً کتاب در داخل کشور منتشر شده باشد. کتاب‌هایی هم از ایرانیان خارج‌نشین، افغانستانی‌ها، پاکستانی‌ها و ... هم شرکت داده شوند. منتهی این هم دشواری‌های خودش را دارد
موضوع دیگر این است اگر جشنواره‌ای بخواهد بین‌المللی شود باید کتاب‌های شعری که در خارج از ایران منتشر شده است را در جشنواره شرکت بدهد. این کار به لحاظ فنی امری سخت است. البته از این جهت که بعضی از کتاب‌ها مجوز چاپ در ایران را پیدا نمی‌کنند و اگر کتابی مجوز چاپ نداشته باشد چطور می‌تواند برگزیده باشد. جشنواره شعر فجر می‌تواند بین‌المللی باشد، اما با حذف این قید که الزاماً کتاب در داخل کشور منتشر شده باشد. کتاب‌هایی هم از ایرانیان خارج‌نشین، افغانستانی‌ها، پاکستانی‌ها و ... هم شرکت داده شوند. منتهی این هم دشواری‌های خودش را دارد.
دو دستگی شاعران، عده‌ای را از جشنواره دور می‌کند
اگر جشنواره بخواهد به طور جدی بُعد بین‌المللی‌اش را نمایان کند به امکانات بیش‌تری نیاز دارد. متأسفانه سال‌هاست جشنواره‌ها رو به تقلیل‌اند. چرا که نیاز به بودجه دارند. طبیعتاً با این امکانات و بودجه‌ها که سال به سال در مورد محفل‌ها، جوایز و ...آب می‌رود، کار مقداری سخت می‌شود. این قیدی که شاعران و مردم را دو دسته تلقی می‌کند که برخی با حکومت میانه خوبی دارند و یک عده ندارند به صورت ذهنی ولو اینکه قانونی هم نباشد طبیعتاً افراد را از جشنواره دور می‌کند. این مسأله‌ای اجتماعی است که متأسفانه در کشور وجود دارد و ربطی هم به حکومت ندارد.
اختتامیه شانزدهمین دوره جشنواره شعر فجر
اثر انحلال بنیاد شعر و ادبیات داستانی بر جشنواره شعر فجر
این یک مسأله فنی است. تهیه کتاب‌ها و دعوت از مهمانان نیاز به بودجه و نیروی انسانی دارد. با این وضعیتی که خود جشنواره سال به سال تشکیلات برگزارکننده‌اش لاغر می‌شود برایش مشکل است. جشنواره را سال‌های قبل بنیاد شعر و ادبیات داستانی ایرانیان برگزار می‌کرد و بعد بنیاد هم منحل شد. طبیعتاً اگر تشکیلات قوی‌تری داشته باشیم می‌توانیم انتظار کار بیشتر را داشته باشیم.
اعضای هیأت علمی هفدهمین دوره شعر فجر
در هر جشنواره، شعرخوانی شاعران برای شاعران صورت می‌گیرد
چرا بزرگ‌ترین جشنواره شعر و ادبیات کشور، فقط محفلی برای شعرخوانی شاعران برای شاعران دیگر شده است؟
خود این مسأله قابل بحث است. آیا سایر محافل شعری ما شعرخوانی شاعران برای غیر شاعران است یا خیر؟ مشی و روش کدام یک از جشنوارههای خصوصی و دولتی، خلاف این است؟ این موضوعی است که عمومیت دارد و تا وقتی عموم مردم مخاطب شعر نباشند در هر جشنواره شعر ـ فرقی نمی‌کند جشنواره شعر فجر باشد یا جشنواره شعر رضوی ـ شعرخوانی شاعران برای شاعران صورت می‌گیرد که دلایل اجتماعی دارد.
برای بررسی جشنواره شعر فجر با ما همراه باشید و اخبار مرتبط را بخوانید. در گزارش بعدی هم میزگردی با شاعران برجسته کشورمان درباره هفدهمین جشنواره شعر فجر خواهیم داشت و با آنان در خصوص دستاوردهای جشنواره و نشیب و فرازهایش صحبت خواهیم کرد.
پایان پیام/
منبع: فارس
کلیدواژه: محمدکاظم کاظمی جشنواره شعر فجر شعر فجر رویداد فرهنگی و تأثیرگذار شعرخوانی شاعران جشنواره شرکت داده یک رویداد فرهنگی جشنواره شعر فجر جشنواره حکومتی جشنواره ها بین المللی عموم مردم کتاب ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۹۴۹۷۶۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
فراخوان ششمین دوسالانه بین‌المللی «کارتون کتاب» منتشر شد
به گزارش خبرگزاری مهر، فراخوان ششمین دوره دوسالانه بین المللی «کارتون کتاب» با هدف ارایه نگاه هنرمندان ملی و بین المللی در حوزه‌های کتاب و کتابخوانی منتشر شد.
کاریکاتور اندیشه مصوری است که نقش بسیار ارزنده‌ای در برقراری ارتباط و ایجاد انگیزه در مخاطبان داشته و مضمون را مطابق خواست، ظرفیت و سلیقه آنان سوق داده و به سمت اندیشه و عمل دلخواه هدایت می‌کند و در عمق لایه‌های جامعه نهادینه می‌نماید. در راستای عملی‌سازی مأموریت‌های کتابخانه‌های عمومی همچون ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی در جامعه، ششمین دوسالانه بین‌المللی «کارتون کتاب» با هدف ارائه نگاه هنرمندان ملی و بین‌المللی در این حوزه توسط نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و به دبیری سیدمسعود شجاعی طباطبایی برگزار می‌شود.
محورهای موضوعی این دوره از جشنواره شامل «کتاب، کودک و خانواده»، «کتاب، فراغت، نشاط و آرامش»، «کتاب، عصر دیجیتال و هوش مصنوعی»، «کتاب، کتابخانه و کسب‌وکار»، «کتاب، کتابخانه و پاتوق فرهنگی و اجتماعی»، «کتاب، کتابخانه و رویدادهای مهم اجتماعی» است. همچنین «کتاب، فلسطین و مقاومت غزه» موضوع جنبی این دوره از جشنواره خواهد بود.
علاقه‌مندان می‌توانند در دو بخش حرفه‌ای (ویژه هنرمندان حرفه‌ای) و مبتدی (هنرمندان ایرانی که تاکنون در مسابقات داخلی و بین‌المللی شرکت نکرده‌اند) به ارسال اثر بپردازند.
شرکت در این رقابت برای تمامی هنرمندان حرفه‌ای و مبتدی آزاد است و هر هنرمند می‌تواند حداکثر ۵ اثر در موضوعات تعیین شده به سامانه جشنواره ارسال کند. در این مسابقه هر گونه استفاده از هوش مصنوعی برای خلق اثر باعث حذف آن خواهد شد. تمامی آثار دستی و دیجیتالی پذیرفته می‌شود و برای ارائه آثار دستی، باید عکس باکیفیت از اثر گرفته یا اسکن و ارسال شود. آثار ارسالی نباید تکراری و برگزیده سایر جشنواره‌ها باشد. تمامی حقوق مادی و معنوی آثار ارسالی متعلق به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور خواهد بود؛ به شرکت‌کنندگانی که آثار آنها به مرحله اول راه پیدا کند، گواهی الکترونیکی حضور و به برگزیدگان نسخه چاپی کتاب آثار تعلق می‌گیرد.
در بخش حرفه‌ای برگزیدگان این جشنواره (نفرات اول تا سوم)، علاوه بر لوح تقدیر و تندیس، هدیه نقدی (به ترتیب مبلغ ۱۰۰۰، ۷۰۰ و ۵۰۰ یورو) و ۳ نفر شایسته تقدیر علاوه بر لوح تقدیر و تندیس، هدیه نقدی ۸۰ میلیون ریالی دریافت خواهند کرد. همچنین ۶ نفر در بخش مبتدی لوح تقدیر و هدیه نقدی ۵۰ میلیون ریالی دریافت می‌کنند. برگزیدگان ایرانی این جشنواره، معادل ریالی جایزه را دریافت خواهند کرد.
علاقه‌مندان به شرکت در ششمین دوسالانه بین‌المللی کارتون کتاب می‌توانند تا تاریخ ۳۱ خردادماه ۱۴۰۳ (۲۰ ژوئن ۲۰۲۴)، با عضویت در سامانه جشنواره به نشانی www.booktoon.ir آثار خود را ارسال کنند. آثار باید به صورت الکترونیکی با فرمت JPEG، رزولوشن حداقل ۲۰۰ دی‌پی‌آی، با طول یا عرض ۲۰۰۰ پیکسل و حداکثر حجم ۱۰۰ مگابایت ارسال شود.
کد خبر 6086680
منظور از «خانم بازیگر» در اعترافات تتلو که بود؟